Trong bối cảnh nhu cầu xuất nhập khẩu và vận chuyển hàng hóa số lượng lớn ngày càng tăng, vận chuyển đường thủy ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng. Đây là phương thức chủ lực trong lĩnh vực logistics, đặc biệt với các doanh nghiệp cần vận chuyển hàng hóa khối lượng lớn xuyên biên giới hoặc nội địa.
Không chỉ nổi bật nhờ khả năng chuyên chở số lượng hàng hóa lớn, vận chuyển đường thủy còn được đánh giá là giải pháp kinh tế bậc nhất hiện nay. Chi phí thấp hơn so với đường bộ hoặc hàng không, ít phát sinh phụ phí, lại thân thiện với môi trường – đây chính là những lý do khiến hình thức vận chuyển này được nhiều doanh nghiệp ưu tiên lựa chọn.
Tại sao vận chuyển đường thủy lại tiết kiệm chi phí hơn các phương thức khác?
Khám phá lý do vận chuyển đường thủy là lựa chọn kinh tế nhất và cách áp dụng cho doanh nghiệp của bạn!
Tổng Quan Về Vận Chuyển Đường Thủy
Vận chuyển đường thủy là hình thức vận tải sử dụng các phương tiện như tàu biển, tàu sông, sà lan để chuyên chở hàng hóa qua các tuyến đường thủy nội địa hoặc đường biển quốc tế. Đây là phương thức lâu đời nhưng vẫn giữ vai trò thiết yếu trong hoạt động logistics hiện đại.
Trong chuỗi cung ứng, vận tải đường thủy đặc biệt phù hợp cho việc vận chuyển hàng hóa khối lượng lớn, bao gồm container, hàng rời, hàng quá khổ hoặc hàng dễ cháy nổ. Phương thức này thường được áp dụng trong cả xuất nhập khẩu quốc tế lẫn vận chuyển nội địa tại các vùng có mạng lưới sông ngòi phát triển.
Tại Việt Nam, vận chuyển đường thủy ngày càng đóng vai trò quan trọng nhờ hệ thống cảng biển hiện đại như Cái Mép – Thị Vải, Hải Phòng, Đà Nẵng… Những cảng này không chỉ kết nối với các trung tâm kinh tế lớn trong nước mà còn giúp mở rộng thương mại quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập toàn cầu ngày càng sâu rộng.
Một điểm nổi bật khiến vận tải đường thủy được đánh giá cao là tính kinh tế. So với hàng không, chi phí thấp hơn đáng kể; so với đường sắt, hình thức này linh hoạt hơn về tuyến đường và loại hàng. Do đó, đây là lựa chọn tối ưu cho các doanh nghiệp đang tìm giải pháp logistics hiệu quả và tiết kiệm.
Lợi Ích Kinh Tế Của Vận Chuyển Đường Thủy
Vận chuyển đường thủy được xem là giải pháp logistics tiết kiệm và hiệu quả hàng đầu hiện nay, đặc biệt với các doanh nghiệp cần vận chuyển hàng hóa số lượng lớn. Một trong những lý do chính là chi phí thấp – so với hàng không, vận tải đường thủy có chi phí rẻ hơn từ 5–10 lần; và so với đường bộ, rẻ hơn từ 2–3 lần đối với các mặt hàng nặng hoặc cồng kềnh.
Ngoài ra, khả năng chuyên chở lớn là lợi thế vượt trội. Một tàu container có thể chở hàng nghìn tấn hàng hóa, giúp doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể chi phí tính trên mỗi đơn vị sản phẩm. Không chỉ vậy, tàu biển tiêu thụ nhiên liệu ít hơn so với xe tải hoặc máy bay trên cùng một khối lượng hàng hóa, góp phần giảm thiểu chi phí vận hành.
Về mặt môi trường, vận chuyển đường thủy thân thiện hơn do lượng khí thải CO₂ phát sinh ít hơn, phù hợp với xu hướng phát triển logistics xanh bền vững. Hơn nữa, hình thức này rất phù hợp với hàng rời như than đá, quặng, xi măng, hoặc hàng siêu trường siêu trọng khó vận chuyển bằng đường bộ.
Một điểm đáng chú ý khác là giá cước vận tải đường biển thường ổn định hơn, ít bị ảnh hưởng bởi biến động giá nhiên liệu so với hàng không, giúp doanh nghiệp dễ dự báo chi phí và lên kế hoạch dài hạn.
So Sánh Vận Chuyển Đường Thủy Với Các Phương Thức Khác
Khi lựa chọn phương thức logistics, doanh nghiệp cần cân nhắc giữa chi phí, tốc độ và tính linh hoạt. Vận chuyển đường thủy nổi bật là phương án kinh tế nhất cho hàng hóa khối lượng lớn, nhưng không phải lúc nào cũng phù hợp.
So với hàng không, vận chuyển đường thủy rẻ hơn 5–10 lần, tuy nhiên thời gian giao hàng lại chậm hơn nhiều (10–20 ngày so với 2–3 ngày). Do đó, hàng không phù hợp với hàng hóa giá trị cao hoặc cần vận chuyển gấp.
So với đường bộ, vận chuyển bằng xe tải có lợi thế về tính linh hoạt và tốc độ nội địa (1–3 ngày), nhưng chi phí cao hơn đáng kể nếu vận chuyển hàng nặng hoặc đi xa. Ngoài ra, đường bộ dễ bị ảnh hưởng bởi tắc đường hoặc thời tiết.
So với đường sắt, vận chuyển đường thủy có chi phí tương đương hoặc rẻ hơn, nhưng đường sắt bị giới hạn về tuyến đường, khó tiếp cận một số khu vực, và thời gian vận chuyển cũng kém linh hoạt.
Bảng So Sánh Các Phương Thức Vận Chuyển
| Tiêu chí | Đường thủy | Đường bộ | Đường sắt | Hàng không |
|---|---|---|---|---|
| Chi phí | Thấp | Trung bình – Cao | Trung bình | Rất cao |
| Tốc độ | Chậm | Nhanh | Trung bình | Rất nhanh |
| Khối lượng hàng | Rất lớn | Trung bình | Lớn | Rất nhỏ |
| Tính linh hoạt | Thấp | Cao | Thấp | Thấp |
Nếu doanh nghiệp của bạn cần vận chuyển hàng hóa số lượng lớn, không yêu cầu thời gian gấp, thì vận tải đường thủy là lựa chọn tiết kiệm và hiệu quả nhất.
Làm Thế Nào Để Tối Ưu Hóa Chi Phí Vận Chuyển Đường Thủy?
Vận chuyển đường thủy vốn đã là lựa chọn tiết kiệm, nhưng nếu biết cách tối ưu hóa, doanh nghiệp có thể giảm thêm chi phí và nâng cao hiệu quả logistics. Dưới đây là những chiến lược thực tiễn giúp bạn vận hành hệ thống vận tải đường biển hiệu quả hơn:
1. Lựa Chọn Đối Tác Vận Tải Uy Tín
Hợp tác với đơn vị vận chuyển có kinh nghiệm và năng lực xử lý linh hoạt sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận mức giá cước hợp lý, hạn chế rủi ro phát sinh như phí lưu kho, phí trễ hạn hoặc chậm giao hàng. Một nhà cung cấp đáng tin cậy cũng hỗ trợ tốt hơn về lịch trình và thủ tục.
2. Ghép Hàng (Consolidation)
Đối với doanh nghiệp có khối lượng hàng hóa chưa đủ để thuê nguyên container, giải pháp ghép hàng với các đơn vị khác giúp chia sẻ chi phí vận chuyển. Đây là cách hiệu quả để tận dụng không gian container và giảm chi phí tính trên từng đơn vị hàng.
3. Tối Ưu Lịch Trình Vận Chuyển
Lên kế hoạch vận chuyển từ sớm giúp doanh nghiệp chọn được chuyến đi phù hợp, tránh bị áp lực thời gian hoặc phụ phí phát sinh như lưu kho, lưu bãi, phí khẩn cấp. Tối ưu lịch trình cũng giúp kiểm soát tiến độ giao hàng tốt hơn.
4. Đàm Phán Hợp Đồng Dài Hạn
Thay vì thanh toán theo từng chuyến, doanh nghiệp nên thương lượng hợp đồng dài hạn để có được mức giá ưu đãi, ổn định và tránh biến động theo mùa vụ hoặc thị trường.
5. Ứng Dụng Hệ Thống Quản Lý Logistics (TMS)
Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát toàn bộ quy trình vận chuyển. Hệ thống quản lý logistics (TMS) giúp theo dõi lộ trình, kiểm soát chi phí, phân tích dữ liệu và đưa ra các điều chỉnh kịp thời để tối ưu vận tải.
6. Hỗ Trợ Thủ Tục Hải Quan Trọn Gói
Đơn vị cung cấp dịch vụ vận tải có năng lực xử lý hải quan sẽ giúp rút ngắn thời gian thông quan, hạn chế sai sót về hồ sơ, đồng thời giảm các chi phí phát sinh do chậm trễ hoặc thiếu sót.
Tối ưu hóa vận chuyển đường thủy không chỉ là giải pháp tiết kiệm chi phí, mà còn là bước đi chiến lược giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả logistics, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh và biến động giá cước như hiện nay.
Vận chuyển đường thủy đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng hiện đại nhờ vào những lợi thế vượt trội về kinh tế. Với chi phí vận chuyển thấp, khả năng chuyên chở khối lượng lớn, và mức độ thân thiện với môi trường cao, phương thức này trở thành lựa chọn tối ưu cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu và vận chuyển nội địa quy mô lớn.
So với đường bộ, đường sắt hay hàng không, vận tải đường thủy mang lại sự ổn định về giá và hiệu quả chi phí lâu dài. Trong bối cảnh chi phí logistics tăng cao, việc ưu tiên lựa chọn và tối ưu hóa vận chuyển đường thủy không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm ngân sách mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững trên thị trường.
